Vestibulaire migraine

Wat is vestibulaire migraine?

Vestibulaire migraine is een vorm van migraine die gekenmerkt wordt door aanvallen van hevige draaiduizeligheid al dan niet in combinatie met hoofdpijn, misselijkheid, braken en overgevoeligheid voor licht of geluid.

Hoe wordt vestibulaire migraine ook wel genoemd?

Het woord vestibulair verwijst naar het evenwichtsorgaan, wat tijdelijk niet goed functioneert bij deze vorm van migraine waardoor duizeligheidsklachten ontstaan. Een deel van kinderen en volwassenen heeft naast deze duizeligheid ook migraineachtige hoofdpijn.  Soms wordt de afkorting VM gebruikt.

Migraneuze vertigo
Een ander woord voor vestibulaire migraine is migraneuze vertigo. Vertigo is het medische woord voor duizeligheid.

Evenwichtsmigraine
Een ander woord dat gebruikt wordt is evenwichtsmigraine. Dit omdat jongeren of volwassenen met vestibulaire migraine zich erg duizelig voelen en niet goed op hun benen kunnen staan.

Migraine-variant
Vestibulaire migraine is een van de vormen van migraine. Andere vormen van migraine zijn bijvoorbeeld migraine met aura, paroxysmale vertigo, abdominale migraine en wagenziekte.
Vestibulaire migraine is een andere migraine-variant dan migraine met hersenstamaura (voorheen basilaire migraine). Bij deze vorm van migraine komt ook vaak duizeligheid voor, maar er moet voor het stellen van deze diagnose sprake zijn van twee symptomen die ontstaan omdat de hersenstam en/of de kleine hersenen tijdelijk niet werken.

Acuut vestibulair syndroom
Vestibulaire migraine behoort tot een groep aandoeningen die acuut vestibulair syndroom wordt genoemd. Dit is een groep aandoeningen waarbij kinderen plotseling last krijgen van hevige duizeligheid. Andere aandoeningen die in deze groep vallen zijn BPPD en neuritis vestibularis. Bij volwassenen (vooral senioren) kan een acuut vestibulair syndroom ook het gevolg zijn van een herseninfarct.

Hoe vaak komt vestibulaire migraine voor bij kinderen?

Het is niet goed bekend hoe vaak vestibulaire migraine bij kinderen of volwassenen voorkomt. Waarschijnlijk is het minder zeldzaam dan gedacht. Geschat wordt dat één op de 100 mensen ooit tijdens het leven een aanval van vestibulaire migraine krijgt.  

Bij wie komt vestibulaire migraine voor?

Vestibulaire migraine kan zowel kinderen als volwassenen voorkomen. Het komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Op de kinderleeftijd komt vestibulaire migraine het meest voor op de puberleeftijd.
Vestibulaire migraine komt vaker voor in families waarbij meerdere familieleden migraine hebben.
Vestibulaire migraine komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens voor.

Wat is de oorzaak van het ontstaan van vestibulaire migraine?

Niet goed bekend
De oorzaak van het ontstaan van vestibulaire migraine is niet goed bekend.

Veranderde elektrische activiteit
In de hersencellen lopen elektrische stroompjes. Tijdens een migraine aanval verloopt de elektrische activiteit van de hersencellen anders dan gebruikelijk. Een grote groep hersencellen wordt tegelijkertijd overactief en is daarna een tijd uitgeput en juist onderactief. Dit wordt cortical spreading-depression genoemd.

Probleem met doorbloeding van evenwichtsorgaan
Gedacht wordt dat door veranderingen van activiteit in de hersenen de bloeddoorstroming in de hersenen verandert. Een veranderde bloeddoorstroming van het evenwichtsorgaan of van delen van de hersenen die betrokken zijn bij het regelen van het evenwicht (zoals de kleine hersenen) zorgt voor het ontstaan van de klachten van vestibulaire migraine.

Boodschapperstofjes
Door de veranderde hersenactiviteit, veranderen ook de concentraties van allerlei boodschapperstofjes in de hersenen. De hoeveelheid van de boodschapperstofjes dopamine, serotonine en noradrenaline nemen toe, waardoor allerlei symptomen kunnen ontstaan.

Ontstekingsstofjes
Ook komen door de veranderde hersenactiviteit allerlei ontstekingstoffen vrij die ook zorgen voor een veranderde werking van delen van de hersenen en van bloedvaten in de hersenen.

Welke klachten hebben kinderen met vestibulaire migraine?

Variatie
Er zit variatie in de ernst en in de hoeveelheid symptomen die verschillende kinderen en volwassenen met vestibulaire migraine hebben.

Draaiduizeligheid
Jongeren en volwassenen met vestibulaire migraine hebben aanvallen waarin zij zich heel duizelig voelen en de wereld om hen heen zien draaien. Door deze duizeligheid kunnen jongeren en volwassenen niet goed op hun benen staan en willen zij het liefst gaan liggen. De aanvallen van draaiduizeligheid kunnen enkele minuten tot enkele uren aanhouden, zelden een aantal dagen (tussen 5 minuten en 72 uur).
De draaiduizeligheid kan worden uitgelokt door een bepaalde hoofdbewegingen of door kijken naar druk bewegende beelden (zoals het verkeer of een winkelstraat).

Misselijkheid of braken
Tijdens de aanvallen van draaiduizeligheid kunen jongeren en volwassenen zich misselijk voelen en moeten braken. Het braken geeft vaak een tijdelijke opluchting en vermindering van misselijkheid. Na enige tijd kan de misselijkheid weer terugkeren.

Bonzende hoofdpijn
Naast de draaiduizligheid kan er sprake zijn van bonzende hoofdpijn. Niet ieder persoon met vestibulaire migraine heeft last van deze bonzende hoofdpijn.

Overgevoeligheid voor licht en geluid
Tijdens een aanval van vestibulaire migraine zijn licht en geluid vaak vervelend. Jongeren en volwassen liggen het liefst in een donkere stille kamer. Overgevoeligheid voor licht wordt fotofobie genoemd, overgevoeligheid voor geluid fonofobie.

Flitsen voor de ogen
Een deel van de jongeren en volwassenen met vestibulaire migraine heeft last van zien van felle flitsen of flikkeringen voor de ogen. Ook kunnen gekleurde vlekken voor de ogen worden gezien. Soms zijn kleine schokkende of draaiende bewegingen van de ogen zichtbaar voor anderen tijdens de aanval van vestibulaire migraine.

Combinatie met migraine
Vaak hebben jongeren en volwassenen met vestibulaire migraine ook last van "normale" migraine aanvallen. Vaak ontstaan de aanvallen van vestibulaire migraine enkele jaren nadat een persoon last heeft gehad van "normale" migraine aanvallen.

Reisziekte
Jongeren en volwassenen met vestibulaire migraine kunnen vaak slecht tegen rijden in een auto of bus. Ze krijgen dan gemakkelijk last van misselijkheid en moeten soms ook braken.

Menstruatie
Aanvallen van vestibulaire migraine komen bij vrouwen vaker voor rondom de periode dat ze ongesteld moeten worden.

Angst
Kinderen en volwassenen met vestibulaire migraine zijn gevoeliger voor het krijgen van angsten. Ook komt angst voor het krijgen van een nieuwe aanval vaak voor. Angst verhoogt het stressniveau waardoor de kans op het krijgen van een nieuwe aanval groter wordt. Op deze manier kan een vicieuze cirkel ontstaan, die zorgt voor toename van aanvallen van duizeligheid die meerdere keren per dag voorkomen. De klachten die ontstaan als gevolg van deze vicieuze cirkel worden migraine anxiety related dizziness genoemd (MARD).

Hoe wordt de diagnose vestibulaire migraine gesteld?

Verhaal en onderzoek
De diagnose vestibulaire migraine wordt gesteld op grond van het verhaal van aanvallen met draaiduizeligheid al dan niet in combinatie met misselijkheid en braken, zonder dat er problemen zijn met horen. Bij lichamelijk onderzoek worden geen afwijkingen gevonden. Er bestaat geen bloedtest of een andere test die de diagnose vestibulaire migraine kan bevestigen. Een familieanamnese waarbij meerdere familieleden migraine hebben kan behulpzaam zijn bij het stellen van de diagnose.
Andere aandoeningen die ook kunnen zorgen voor duizeligheidsklachten zijn hyperventilatie, BPPD, PPPD, episodische ataxie, neuritis vestibularis, labyrintitis, EVA of een vertebrobasillaire TIA/infarct of hersenbloeding, de ziekte van Ménière of een brughoektumor. Bij atypische kenmerken kan het nodig zijn om aanvullend onderzoek in te zetten om andere oorzaken van het ontstaan van aanvallen van draaiduizeligheid uit te sluiten.

Video-opname
Een video-opname van een aanval van duizeligheidsklachten waarbij de ogen goed zichtbaar zijn, kan helpen om de juiste diagnose te stellen. Tijdens een duizeligheidsaanval is vaak een snelle heen en weer gaande en draaiende beweging van de ogen zichtbaar. Dit wordt een nystagmus genoemd.

Criteria
Er zijn criteria opgesteld wanneer er gesproken mag worden van vestibulaire migraine door de international headache society. Wanneer aan zowel criteria A, B als C wordt voldaan wordt gesproken van zekere vestibulaire migraine. Wanneer er aan twee van de criteria van A, B en C wordt voldaan van mogelijke vestibulaire migraine.

Gehoortest
Door middel van een gehoortest kan bepaald worden of er aanwijzingen zijn voor gehoorverlies. Dit kan wijzen op een andere oorzaak dan vestibulaire migraine, zoals de ziekte van Meniere of een labyrintitis. Bij jongeren en volwassenen met vestibulaire migraine is de gehoortest normaal.

KNO-arts
De KNO-arts kan beoordelen of er problemen zijn met horen tussen de aanvallen in. Dit is niet het geval bij kinderen met vestibulaire migraine. Ook kan de KNO-arts de functie van het evenwichtsorgaan testen. Dit onderzoek laat vaak wel lichte afwijkingen zien bij kinderen met vestibulaire migraine.

MRI-hersenen
Vaak zal een MRI-scan van de hersenen gemaakt worden om te kijken of er afwijkingen te zien zijn aan het evenwichtsorgaan of de evenwichtszenuw. Dit is bij kinderen en volwassenen met vestibulaire migraine niet het geval, de MRI-scan ziet er normaal uit.
Ook wordt vaak een speciale vaatopname gemaakt (MRA) om te kijken of er sprake is van een bloedvat die tegen de evenwichtszenuw aanklopt. Ook hiervan is bij kinderen en volwassenen met vestibulaire migraine geen sprake.

Hoe wordt vestibulaire migraine behandeld?

Rust nemen
Vaak is al het voldoende om te weten wat de oorzaak is van de aanvallen van deze hevige draaiduizeligheid. Jongeren en volwassenen gaan vaak het liefst liggen in een rustige donker kamer tijdens de aanval totdat de aanval over is. Wanneer het lukt om even te gaan slapen, is dit een goede behandeling voor aanvallen van vestibulaire migraine.

Medicijnen tegen misselijkheid
Het is mogelijk om medicijnen tegen misselijkheid tijdens een aanval te gebruiken. Vaak wordt dit gedaan in de vorm van zetpillen. Het meest gebruikte medicijn is odansetron.

Medicijnen tegen hoofdpijn
Ook nemen sommige mensen een pijnstiller in (paracetamol en ibuprofen) om de hoofdpijn die samen gaat met de vestibulaire migraine aanval te onderdrukken.

Medicijnen om de aanval te onderdrukken
Er bestaan medicijnen die een opkomende migraine aanval kunnen onderdrukken. Deze medicijnen, triptanen genoemd, kunnen ook helpen om een aanval van vestibulaire migraine te onderdrukken. Er bestaan verschillende toedieningsvormen: een injectie, een neusspray of een smelttablet voor onder de tong. Per persoon zal gekeken moeten worden welke toedieningsvorm en welk medicijn het beste past. Het is wel belangrijk deze medicijnen niet te vaak te gaan gebruiken, in elke geval niet vaker dan twee keer per week.

Aanpassingen levensstijl
De kans op aanvallen van vestibulaire migraine kan verkleind worden door te zorgen voor voldoende ontspanning op een dag en voldoende slaap. Ook is het belangrijk regelmatig, gezond en gevarieerd te eten en vanaf een lichaamsgewicht van 20 kg dagelijks minstens 1,5 liter water te drinken (daaronder een kleinere hoeveelheid afhankelijk van het lichaamsgewicht). Wanneer de aanvallen vaak uitgelokt worden door bepaald voedsel, is het beter om deze producten niet meer te gebruiken. Sommige producten kunnen eenvoudig weggelaten worden (zoals chocolade en Chinees eten).
Het is belangrijk elke dag minstens 30 minuten te bewegen en twee keer per week te sporten.
Wanneer kinderen of volwassenen veel last van stress en spanning hebben, kan begeleiding in het omgaan met deze stress en spanning helpen om minder last te hebben van vestibulaire migraine. Ook kan het beoefenen van mindfulness of yoga helpen om meer te ontspannen.

Oefeningen om het evenwichtsorgaan te trainen
Bij kinderen en volwassenen met vestibulaire migraine reageert het evenwichtsorgaan overgevoelig. Door het doen van oefeningen waarbij het hoofd bewogen wordt en oefeningen waarmee de balans geoefend wordt, kan het evenwichtsorgaan worden getraind om minder overgevoelig te reageren. Een fysiotherapeut kan begeleiding geven bij het doen van deze oefeningen.

Medicijnen die migraine-aanvallen kunnen voorkomen
Jongeren of volwassenen die meer dan twee keer per maand een vestibulaire migraine-aanval hebben kunnen medicijnen krijgen die migraine-aanvallen kunnen voorkomen. Deze medicijnen moeten dagelijks ingenomen worden. Per persoon zal moeten worden afgewogen of het dagelijks innemen van medicijnen in combinatie met de bijwerkingen van deze medicijnen opweegt tegen het verminderen van het aantal migraine-aanvallen.
Medicijnen die gebruikt kunnen worden voor het verminderen van migraine-aanvallen zijn:propranolol, valproinezuur, topiramaat, pizotifeen of flunarazine. Per kind zal gekeken moeten worden welk medicijn het beste bij het kind past.
Bij volwassenen is inmiddels ook ervaring met het medicijn candesertan, bij kinderen is hier nog beperkt ervaring mee.
Ook kan dagelijks gebruik van extra B-vitamines (vit B2 (25-400 mg/dag) en vit B6 (50 mg/dag) helpen om minder last te hebben van migraine aanvallen.

Begeleiding
Een maatschappelijk werkende of psycholoog kan kind en ouders begeleiden in het hebben en omgaan met vestibulaire migraine. Ontspanningsoefeningen kunnen helpen om minder last te hebben van stress en spanning, waarmee de kans op het krijgen van een vestibulaire migraineaanval zal afnemen. Ook helpt behandeling van bijkomende angstklachten om zo minder last te hebben van stress en spanning.

Contact met andere ouders
Door het plaatsen van een oproep op het forum van deze site kunt u in contact komen andere kinderen en hun ouders die ook last van vestibulaire migraine hebben (gehad).

Wat betekent het hebben van vestibulaire migraine voor de toekomst?

Wisselingen in hoeveelheid aanvallen
Het aantal aanvallen wat optreedt kan sterk wisselen in de loop van de tijd. Soms komen veel aanvallen voor en in andere periodes maar weinig. Spanning, stress en slaapgebrek kunnen maken dat meer aanvallen voorkomen, maar lang niet altijd is duidelijk waarom er meer of minder aanvallen voorkomen.

Oorsuizen
Een deel van de mensen, vaak volwassenen, krijgt in de loop van de tijd last van oorsuizen en gehoorverlies. Het blijft altijd belangrijk om te overwegen of de diagnose vestibulaire migraine dan klopt of dat er toch sprake is van de ziekte van Ménière.

Levensverwachting
Kinderen en volwassenen met vestibulaire migraine hebben een normale levensverwachting.

Kinderen krijgen
Volwassenen met vestibulaire migraine kunnen kinderen krijgen. Het hebben van deze aandoening is niet van invloed op de vruchtbaarheid. Zwangerschap kan een gunstig effect hebben op het voorkomen van vestibulaire migraine aanvallen. Voor volwassen vrouwen die medicijnen gebruiken om migraine aanvallen te voorkomen is het verstandig om voordat zij zwanger worden contact te hebben met de neuroloog voor goede adviezen wat te doen met de medicatie tijdens de zwangerschap.Kinderen van een volwassene met vestibulaire migraine hebben een verhoogde kans om zelf ook migraine te krijgen, dit hoeft geen vestibulaire migraine te zijn.

Hebben broertjes en zusjes ook een vergrote kans om ook vestibulaire migraine te krijgen?

Het krijgen van migraine hangt af van vele factoren. Bij migraine speelt zeker een erfelijke component mee. Broertjes of zusjes hebben daardoor een verhoogde kans om ook migraineklachten te ontwikkelen. Dit kan de "normale' migraine zijn maar ook de vestibulaire migraine.

Wilt u ook uw verhaal kwijt, dat kan: verhalen kunnen gemaild worden via info@kinderneurologie.eu en zullen daarna zo spoedig mogelijk op de site worden geplaatst. Voor meer informatie zie hier.

Heeft u foto's die bepaalde kenmerken van deze aandoening duidelijk maken en die hier op de website mogen worden geplaatst, dan vernemen wij dit graag.

Links

Nederlandsehoofdpijnvereniging
(Site van de Nederlandse hoofdpijnvereniging)

Referenties

1. Pediatric migraine variants: a review of epidemiology, diagnosis, treatment, and outcome. Lagman-Bartolome AM, Lay C. Curr Neurol Neurosci Rep. 2015;15:34
2. Vestibular Migraine in Children and Adolescents. Langhagen T, Landgraf MN, Huppert D, Heinen F, Jahn K. Curr Pain Headache Rep. 2016;20:67
3. Evaluation and management of vestibular migraine in children: Experience from a pediatric vestibular clinic. Brodsky JR, Cusick BA, Zhou G. Eur J Paediatr Neurol. 2016;20:85-92
4. Clinical Features, Familial History, and Migraine Precursors in Patients With Definite Vestibular Migraine: The VM-Phenotypes Projects. Teggi R, Colombo B, Albera R, Asprella Libonati G, Balzanelli C, Batuecas Caletrio A, Casani A, Espinoza-Sanchez JM, Gamba P, Lopez-Escamez JA, Lucisano S, Mandalà M, Neri G, Nuti D, Pecci R, Russo A, Martin-Sanz E, Sanz R, Tedeschi G, Torelli P, Vannucchi P, Comi G, Bussi M. Headache. 2018;58:534-544.
5. The Spectrum of Vestibular Migraine: Clinical Features, Triggers, and Examination Findings. Beh SC, Masrour S, Smith SV, Friedman DI. Headache. 2019;59:727-740
6. Migraine Associated Vertigo. Hain T, Cherchi M. Adv Otorhinolaryngol. 2019;82:119-126
7. Vestibular migraine and persistent postural-perceptual dizziness. Coebergh JC. BMJ. 2019;366:l54352
8. Vestibular migraine: An update on current understanding and future directions. Huang TC, Wang SJ, Kheradmand A. Cephalalgia. 2020;40:107-121
9. Vestibular Migraine of Childhood and Recurrent Vertigo of Childhood: Diagnostic criteria Consensus document of the Committee for the Classification of Vestibular Disorders of the Barany Society and the International Headache Society. van de Berg R, Widdershoven J, Bisdorff A, Evers S, Wiener-Vacher S, Cushing SL, Mack KJ, Kim JS, Jahn K, Strupp M, Lempert T. J Vestib Res. 2021;31:1-9.

Laatst bijgewerkt: 3 april 2022 voorheen: 30 juni 2021 en 17 maart 2021

Auteur: JH Schieving