Wat is spasmus nutans?
Spasmus nutans is een aandoening bij kinderen die bestaat uit een combinatie van drie verschijnselen: een snelle schokkende beweging van een of beide ogen, schuddende beweging van het hoofd en een scheefstand van het hoofd.
Hoe wordt spasmus nutans ook wel genoemd?
Er bestaat geen andere naam voor spasmus nutans. Nutans komt van het Latijnse woord nutare wat schudden betekent.
Hoe vaak een spasmus nutans voor bij kinderen?
Spasmus nutans is een zeldzame aandoening. Er is niet precies bekend hoe vaak spasmus nutans voorkomt bij kinderen. Waarschijnlijk is bij een groot deel van de kinderen deze diagnose nooit gesteld omdat de spasmus nutans niet herkend is.
Bij wie komt spasmus nutans voor?
Spasmus nutans komt voor bij jonge kinderen. Vaak worden de eerste symptomen van spasmus nutans duidelijk tussen de leeftijd van vier en achtttien maanden. Bij de meeste kinderen verdwijnen de symptomen voor de leeftijd van zes jaar.
Spasmus nutans komt even vaak bij jongens als bij meisjes voor.
Waar wordt spasmus nutans door veroorzaakt?
Niet precies bekend
Het is niet precies bekend waar spasmus nutans door veroorzaakt wordt.
Probleem met aansturen oogspieren
Waarschijnlijk gaat verloopt de aansturing van de oogspieren niet helemaal goed. Het schudden met het hoofd is waarschijnlijk een tegenreactie op de schokkende bewegingen van de ogen. Op die manier wordt voorkomen dat kinderen een schuddend beeld zien.
Door de steeds verder gaande ontwikkeling van de hersenen verdwijnen op den duur de verschijnselen van spasmus nutans.
Hersentumor
Bij een heel klein deel van de kinderen met spasmus nutans is een tumor van de oogzenuwen (opticusglioom) verantwoordelijk voor het ontstaan van de spasmus nutans.
Wat zijn de verschijnselen van spasmus nutans?
Combinatie van drie verschijnselen
Spasmus nutans wordt gekenmerkt door drie verschijnselen: snelle schokkende bewegingen van een of beide ogen, schuddende bewegingen van het hoofd en scheefstand van het hoofd.
Schokkende bewegingen aan de ogen
Kinderen met spasmus nutans hebben last van snelle kleine schokkende bewegingen aan de ogen. Deze schokkende bewegingen worden nystagmus genoemd. De schokkende bewegingen kunnen aan een of aan twee ogen tegelijk voorkomen. Wanneer de schokkende bewegingen aan beide ogen voorkomen, kan de schokkende beweging in elk oog verschillend zijn. De schokkende bewegingen aan de ogen kunnen in allerlei richtingen voorkomen, meestal in horizontale richting, maar ook schuddende bewegingen in verticale richting of draaiende bewegingen zijn mogelijk.
Schuddende beweging van het hoofd
Kinderen met spasmus nutans maken vaak een schuddende beweging met het hoofd. Het hoofd gaat heen en weer, alsof kinderen heel zachtjes nee schudden. Per minuut kan het hoofd wel 50 tot 100 keer heen en weer schudden. Soms maken kinderen een schuddende beweging in een andere richting. Tijdens het slapen is de schuddende beweging verdwenen.
Niet alle kinderen met spasmus nutans vertonen deze schuddende beweging met het hoofd.
Scheefstand van het hoofd
Kinderen met spasmus nutans houden hun hoofd vaak scheef. Deze scheefstand van het hoofd kan zo gering zijn dat het alleen opvalt wanneer er heel goed op gelet wordt.
Problemen met zien
Bij een deel van de kinderen met spasmus nutans komen problemen met zien voor. Vaak zijn de problemen het zien het grootst in het oog met de meest opvallende schokkende bewegingen. Ook komt bij kinderen met een spasmus nutans vaker een lui oog of een bepaalde vorm van scheelzien voor. Soms komen afwijkingen in de aanleg van het netvlies voor.
Hoe wordt de diagnose spasmus nutans gesteld?
Verhaal en onderzoek
De diagnose spasmus nutans wordt gesteld op grond van het verhaal en de bevindingen bij onderzoek. Bij een typisch verhaal en de typische verschijnselen bij het onderzoek is het niet nodig om ander onderzoek te doen, anders dan een bezoek aan de oogarts.
Oogarts
Een deel van de kinderen met spasmus nutans heeft problemen met zien. Daarom worden kinderen met spasmus nutans altijd een keer gezien door de oogarts.
MRI-scan
Bij een klein deel van de kinderen met spasmus nutans worden de symptomen veroorzaakt door een hersentumor in de buurt van de oogzenuwen. Vaak zijn er dan behalve de symptomen van spasmus nutans ook nog andere verschijnselen. Bij kinderen met spasmus nutans met een minder typisch verhaal of met andere verschijnselen bij onderzoek zal daarom vaak een keer MRI-scan van het hoofd gemaakt worden om te kijken of er sprake is van een hersentumor.
Bij een deel van de kinderen met spasmus nutans en problemen met zien worden dunne oogzenuwen gezien op de MRI scan.
Hoe wordt spasmus nutans behandeld?
Geen behandeling
Er bestaat geen behandeling die de symptomen van spasmus nutans kan verminderen.
De meeste kinderen hebben weinig problemen als gevolg van de symptomen van spasmus nutans.
Problemen met zien
Bij de kinderen met spasmus nutans waarbij de oogarts heeft vast gesteld dat er problemen zijn met zien, kunnen deze problemen soms verbeterd worden met een bril. Ook kan behandeling van een lui oog nodig zijn door middel van afplakken van een oog.
Contact met andere ouders
Via het forum van deze site onder het kopje contact met andere ouders kunnen ouders een oproepje plaatsen om in contact te komen met andere ouders van een kind die met spasmus nutans hebben (gehad).
Wat betekent spasmus nutans voor de toekomst?
Verminderen van de symptomen
De symptomen van spasmus nutans verdwijnen bij de meeste kinderen spontaan tussen de leeftijd van twee en zes jaar. Kleine weinig opvallende afwijkingen van het bewegen van de ogen kunnen blijven bestaan.
Levensverwachting
Kinderen met spasmus nutans hebben een normale levensverwachting net als kinderen zonder spasmus nutans.
Hebben broertjes of zusjes ook een verhoogde kans op het krijgen van spasmus nutans?
De oorzaak van spasmus nutans is niet precies bekend. Een erfelijke factor lijkt geen rol te spelen. Broertjes en zusjes hebben daarom geen vergrote kans om ook spasmus nutans te krijgen.
Wilt u dit document printen dan kunt u hier een pdf-versie downloaden.
Wilt u ook uw verhaal kwijt, dat kan: verhalen kunnen gemaild worden via info@kinderneurologie.eu en zullen daarna zo spoedig mogelijk op de site worden geplaatst. Voor meer informatie zie hier.
Heeft u foto's die bepaalde kenmerken van deze aandoening duidelijk maken en die hier op de website mogen worden geplaatst, dan vernemen wij dit graag.
Links
Hersenstichting
(stichting die bekendheid geeft aan verschillende hersenaandoeningen)
Referenties
- Spasmus Nutans: More Than Meets the Eye. Delorme C, Gras D, Roze E. Pediatr Neurol. 2015;53:367-8
- Magnetic resonance imaging findings in children with spasmus nutans. Bowen M, Peragallo JH, Kralik SF, Poretti A, Huisman TAGM, Soares BP. J AAPOS. 2017;21:127-130
Laatst bijgewerkt 5 januari 2019 voorheen: 15 juni 2007
Auteur: JH Schieving