Slaap is een actief proces van de hersenen.Mensen slapen gemiddeld 1/3 deel van hun leven.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten slaap
- REM-slaap
- non-REM slaap
Tijdens de REM-slaap maken de ogen snelle bewegingen (Rapid Eye Movements genoemd). Tijdens de andere delen van de slaap gebeurt dit niet, dit wordt de non-REM slaap genoemd.
De non-REM slaap wordt weer onderverdeeld in drie delen:
- slaapstadium I: lichte slaap
- slaapstadium II: diepere slaap
- slaapstadium III: diepe slaap
Met behulp van een EEG zijn de verschillende slaapstadia te herkennen.
In slaapstadium een vertraagt het alfaritme tot theta ritme en maken de ogen dwalende oogbewegingen.
In slaapstadium 2 bestaat het EEG uit theta-activiteit en worden zogenaamde K-complexen en slaapspoelen gezien.
In slaapstadium 3 bestaat het EEG uit delta-activiteit.
De slaap bestaat uit een aantal slaaprondje, slaapcycli genoemd, die bestaan uit een vast patroon.
Van slaapstadium I, naar slaapstadium II, in het bein van de nacht naar slaapstadium III, dan naar de REM-slaap, even wakker worden en dan weer opnieuw een nieuw slaaprondje die weer begint met slaapstadium I.
Een slaaprondje duurt ongeveer 1,5 uur. De meeste mensen maken per nacht 5 slaaprondjes (5 slaapcycli).
Slaap kan weergegeven worden in een zogenaamd hypnogram.
Regulatie van slaap
De hypothalamus speelt een belangrijke rol bij het regelen van de slaap.
Een kern in de hypothalamus die een belangrijke rol speelt bij het regelen van de slaap is de VLPO: VentroLaterale Preoptische Nucleus)
Een kern die een belangrijke rol speelt bij het wakker zijn is de mono-adrenerge kern.
De hersenen van mensen kennen twee standen: een persoon is of wakker of slaapt. Dit wordt geregeld door het stofje hypocretine.
De hypocretine producerende cellen beinvloeden veel gebieden zowel in de hersenstam als in de hersenschors.
Slaapproblemen
Slaapproblemen komen veel voor. Een op de drie mensen heeft last van een slaapprobleem.
Er bestaan zes verschillende soorten slaapproblemen.
Insomnie is de meest voorkomende slaapstoonis. Mensen met insomnie slapen te weinig en zijn overdag daardoor moe.
Wanneer er sprake is van weinig slapen zonder dat er overdrag sprake is van moeheid dan is er geen sprake van insomnie!
Ook pseudo-insomnie komt vaak voor. De persoon denkt te weinig te slapen, terwijl dit in werkelijkheid niet zo blijkt te zijn.
Stress en piekeren over onvoldoende slapen kunnen een slaapstoornis in stand houden en verergeren.
Hiervan wordt ook gebruik gemaakt bij de behandeling van insomnie. Slaapmiddelen moeten vermeden worden of hooguit kortdurend (< 14 dagen) gegeven worden.
De meest voorkomende vorm van hypersomnie is narcolepsie.
Mensen met narcolepsie hebben een tekort aan hypocretine. Hierdoor wordt het slaap-waakritme geen on-off fenomeen meer, maar kunnen allerlei mogelijk standen (half slaap en half wakker voorkomen).
Parasomnie
Stoornis van de biologische klok
Slaapgerelateerde bewegingsstoornissen