Toename liquorhoeveelheid
Wanneer de liquorhoeveelheid toeneemt, dan zal het volume van de ventrikels moeten toenemen of de druk in de venrtikels moeten toenemen of beide. Het hangt van het tempo van liquorvolume toename, de plaats van het probleem, de stugheid van de wand van de ventrikels en de druk in de rest van de hersenen af wat er zal gaan gebeuren.
Hydrocefalus
Bij een hydrocefalus is er sprake van zowel toename van de ventrikelgrootte als van toename van de druk in het liquorsysteem.
Er worden twee soorten hydrocefalus onderscheiden:
- obstructiehydrocefalus ( de obstructie zit in het ventrikelsysteem zelf)
- communicerende hydrocefalus ( de obstructie zit ter hoogte van de subarachnoidale ruimte)
Oorzaken hydrocefalus
Een obstructiehydrocefalus ontstaat door een obstructie ergens in het ventrikelsysteem. Meestal is er sprake van een obstructie ter hoogte van het aquaduct van Sylvius. Maar ook een obstructie ter hoogte van de foraminae van Monro is mogelijk. Meest voorkomende oorzaken bij volwassenen zijn tumoren of bloedingen. Bij kinderen kunnen naast tumoren en bloedingen, ook intrauteriene infecties met bijvoorbeeld toxoplasmose of veranderingen in het DNA zorgen voor het ontstaan van een obstructiehydrocefalus.
Een communicerende hydrocefalus ontstaat door obstructie van de granulationes van Paccini in de arachnoidale ruimte of door verstopping van de sinus sagitallis superior.
Hydrocefalus is zelden het gevolg van overproduktie van liquor.
Symptomen hydrocefalus
Door toename van het liquorvolume binnen de afgesloten ruimte van de schedel, zal de intracraniele druk stijgen. Hierdoor ontstaan symptomen.
Er ontstaat hoofdpijn vaak met misselijkheid en braken.
De nervus opticus wordt omgeven door een liquorschede en zal dus ook last krijgen van de verhoogde druk. Dit zorgt voor uitval van visus en voor papiloedeem.
De nervus abducens is gevoelig voor verhoogde druk, gevoeliger dan bijvoorbeeld de nervus oculomotorius waardoor gemakkelijk uitval van de nervus abducens kan ontstaan.
Bij een aquaductstenose ontstaat er druk op het mesencefalon. Hier lopen de banen die zorgen voor omhoog en omlaag kijken. Het omhoog kijken wordt met name beperkt door druk op het mesencefalon.
De pyramidebaan met informatie naar de benen en de banen van de frontaal kwab naar het pontienne mictiecentrum lopen vlak langs de ventrikels. Deze banen hebben het snelst last van de verhoogde druk waardoor er problemen met lopen kunnen ontstaan en incontinentie.
Door de verhoogde druk wordt vaak liquor uit de ventrikels geperst in de richting van de witte stof. Deze kan minder goed functioneren waardoor een soort subcorticale dementie ontstaat met traagheid van denken en verwardheid.
Wanneer de druk steeds hoger wordt, dan zal het bewustzijn dalen. Onbehandelde hoge druk kan leiden tot inklemming en tot overlijden.
Behandeling hydrocefalus
Om bovenstaande hydrocefalus te voorkomen, zal een hydrocefalus behandeld moeten worden.
Er bestaan verschillende behandelmogelijkheden afhankelijk van de oorzaak van de hydrocefalus:
Communicerende hydrocefalus:
- herhaalde ruggenprikken indien tijdelijk probleem
- externe ventrikeldrain (liquor van de ventrikels naar zakje buiten het lichaam)
- externe lumbale drain (liquor van lumbaal naar zakje buiten het lichaam)
- interne ventriculoperitoneale drain (drain onder de huid van ventrikels naar peritoneaal holte)
- interne ventriculocardiale drain (drain onder de huid van ventrikels naar rechteratrium)
- interne lumbale drain (drain onder de huid van lumbaal naar peritoneaal holte)
Obstructiehydrocefalus:
- derde ventriculostomie (maken gaatje bodem 3e ventrikel)
- externe ventrikeldrain
- interne ventriculoperitoneale drain
- interne ventriculocardiale drain
Normale pressure hydrocefalus
Ideopatische intracraniele hypertensie
Liquorhypotensie
Auteur: JH Schieving
Laatst bijgewerkt: 17 september 2014