De schedel bestaat uit een aantal botten.
Tussen deze verschillende botten liggen de schedelnaden.
Bij jonge kinderen zit er ruimte tussen de verschillende schedelbotten: de fontanel. De voorste fontanel en de achterste fontanel zijn het belangrijkst.
De schedelnaden en fontanellen sluiten op kinderleeftijd.
De groei van de schedel wordt voor het grootste deel bepaald door de groei van de inhoud van de schedel en door een klein deel door actieve groei in de schedelnaden zelf.
Op jonge leeftijd geeft de omtrek van de schedel belangrijke informatie over de ontwikkelen van de hersenen. Het is wel belangrijk dat op juiste wijze gemeten wordt.
Jongens hebben een grotere schedelomtrek dan meisjes.
De schedel groeit het eerste levensjaar het snelst en daarna steeds langzamer.
Groei van de schedel gaat door tot ongeveer de leeftijd van 21 jaar.
Een schedelomtrek boven de +2 SD wordt een macrocefalie genoemd.
Macrocefalie wijst op toename van de schedelinhoud of van de schedel zelf. Hydrocefalis en mega-encefalie zijn de meest voorkomende oorzaak van macrocefalie bij kinderen.
Het is van belang om hydrocefalus zo snel mogelijk op te sporen.
Bij jonge kinderen onder de leeftijd van 6 maanden kan screenend een ECHO van de hersenen gemaakt worden.
Bij kinderen ouder dan 6 maanden zal een MRI scan van de hersenen gemaakt worden.
Jonge kinderen hebben meer asepcifieke symptomen dan andere oudere kinderen.
Een hoofdomtrek kleiner dan -2 SD wordt een microcefalie genoemd.
Afwijkingen schedelvorm
De meest voorkomende schedelvorm afwijking is de plagiocefalie een eenzijdige afplatting van het hoofd.
Vaak wordt dit veroorzaakt door een voorkeurshouding qua liggen, bij een klein deel van de kinderen wordt dit veroorzaakt door een craniosynostose.
Bij een craniosynostose sluiten de schedelnaden te vroeg.
De vormafwijking van de schedel die ontstaat is afhankelijk van welke schedelnaad of naden te vroeg gaan sluiten.
Schedelgroei vindt plaats loodrecht op de schedelnaden. De vorm van de schedel kan dus aangeven welke schedelnaad gesloten zal zijn. Te vroeg gesloten schedelnaden zijn vaak voelbaar als een richel op het hoofd.
Craniosynostose zorgt voor een afwijkende vorm van de schedel. De vorm van het aangezicht kan ook beinvloed worden door deze afwijkende schedelvorm.
Zelden ontstaat intracraniele drukverhoging, de kans hierop is groter wanneer meerdere schedelnaden tegelijkertijd gesloten zijn. Zelden ontstaat uitval van hersenzenuwen.
Door middel van een 3D-CT scan kan de diagnose craniosynostose gesteld worden.
Craniosynostose kan behandeld worden door middel van een operatie.
Laatst bijgewerkt: 30 april 2017
Auteur: Jolanda Schieving