Niet aangeboren hersenletsel wordt afgekort met de letters NAH. Het gaat om al het hersenletsel wat is ontstaan na de leeftijd van 1 jaar.
De incidentie van NAH is niet goed bekend. Niet alle kinderen met NAH zijn bekend bij een dokter. Geschat wordt dat jaarlijks 20.000 kinderen te maken krijgen met NAH.
De meestvoorkomende oorzaak voor het ontstaan van NAH is een ongeval, ook wel trauma genoemd.
De meeste kinderen met traumatisch hersenletsel hebben een zogenaamde licht traumatisch schedelhersenletsel.
De oorzaak van het ontstaan van traumatisch schedelhersenletsel verschilt per leeftijdsgroep. Bij jongeren vinden de meeste ongevallen thuis plaats. Vanaf de lagere schoolleeftijd vinden de meeste ongevallen in het verkeer plaats, gevolgd voor sport en spel. Wees altijd bedacht op mishandeling als oorzaak van traumatisch hersenletsel ! Dit is de bij meeste leeftijdscategorieen de derde voorkomende oorzaak voor traumatisch hersenletsel.
Niet traumatisch hersenletsel is de oorzaak voor het ontstaan van NAH bij 25% van de kinderen. De oorzaken kunnen uiteenlopend zijn.
Voor de gevolg van het hersenletsel doet het er eigenlijk niet heel erg toe wat de oorzaak is van het hersenletsel. Waar en wanneer het hersenletsel ontstaat is vele malen belangrijker.
Hersenletsel kan overal in de hersenen optreden. Elk deel van de hersenen heeft een bepaalde functie.
Naast de plaats van het hersenletsel is ook het tijdstip van ontstaan van de hersenschade belangrijk voor de gevolgen die het hersenletsel heeft. De hersenen van kinderen zijn nog steeds in ontwikkeling.
In de hersenen van een lagere schoolkind vinden meerdere processen van hersenontwikkeling plaats: myelinisatie, synaptogenese en geprogrammeerde celdood. Hersenschade op die leeftijd beinvloedt het beloopt van al deze drie processsen.
In de hersenen van een middelbare schoolkind zijn een aantal processen al voltooid. De myelinisatie gaat door tot in het 3e decennium.
Het tijdstip van ontstaan van hersenschade is dus belangrijk voor de gevolgen die de hersenschade zal hebben.
Hersenschade kan diverse gevolgen hebben. Verschillende functies in de hersenen kunnen verstoord raken. Een deel daarvan is zichtbaar, een deel daarvan is onzichtbaar.
NAH treft niet alleen het kind zelf, maar ook de ouders, de broertjes, de zusjes, andere familielieden, klasgenoten en vrienden.
Veel problemen die ontstaan als gevolg van NAH hebben een multifactoriele oorsprong. Het helpt om deze factoren te ontrafelen zodat ze in de behandeling allemaal, waar kan, aangepakt kunnen worden.
De diagnose NAH wordt meestal gesteld op grond van de anamnese en het neurologisch onderzoek. Soms wordt dit ondersteund met een neuropsychologisch onderzoek en onderzoek door diverse therapeuten. Vaak is dit laatste meer om de specifieke problemen van een kind in kaart te brengen om zo gericht te kunnen gaan behandelen, dan om de diagnose op zich te stellen.
Behandeling van NAH kent 5 peilers:
- besef
- acceptatie
- beperken overprikkeling
- zorgen voor succesveraringen
- therapie
Het is belangrijk om de omgeving te betrekken in de behandeling.
Herstel van NAH kan veel tijd kosten. In de eerste tijd na het ontstaan van NAH komt er herstel omdat neuronen die getroffen waren toch weer kunnen herstellen. Herstel daarna komt door compensatiestrategieen en hersenplascticiteit.
De vraag is wanneer het herstel zijn maximum heeft bereikt. In pratijk wordt vaak 1-2 jaar aangehouden, maar herstel kan nog in een later stadium optreden.
Laatst bijgewerkt: 24 september 2017
Auteur: Jolanda Schieving